Wstęp do “Słownika frekwencyjnego polszczyzny współczesnej”

Ida Kurcz. Andrzej Lewicki, Jadwiga Sambor, Krzysztof Szafran, Jerzy Woronczak

Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej, Kraków, 1990, Instytut Języka Polskiego PAN

WSTĘP

Oddając do rak czytelników niniejszy tom, stanowiący pierwszy słownik frekwencyjny języka polskiego, czujemy się w obowiązku przedstawić pokrótce historie prac nad nim, tym bardziej że od ich rozpoczęcia upłynął bardzo długi okres. Był on po części wykorzystany na przeprowadzenie żmudnych i pracochłonnych czynności poszczególnych etapów realizacji zadania, ale po części składały się nań dosyć długie przestoje. Słownik nasz jest rezultatem współpracy wielu osób i wielu instytucji naukowych, należących do różnych rejonów organizacyjnych nauki polskiej czy nawet szerzej – polskiego życia intelektualnego. Współpraca ta czasem była zinstytucjonalizowana, czasem zaś miała charakter nieformalny. Słownik nie jest wiec w istocie efektem podstawowej pracy określonej instytucji naukowej, lecz stanowi wspólne osiągniecie środowiska, w którym został opracowany. W pracach nad słownikiem w różnych ich fazach uczestniczyło wiele osób, wielu kolegów w różnym zakresie współpracowało z autorami, wielu kierowników placówek naukowych pomogło nam materialnie, udostępniając nieodpłatnie sprzęt komputerowy dla naszych zadań lub przyznając odpowiednie subwencje, konieczne do opłacenia prac technicznych i zakupu materiałów. Pragnęlibyśmy im wszystkim w tym miejscu gorąco podziękować, tym bardziej że omawiając dalej historie prac nad słownikiem, wymieniamy tylko niektórych. Przez tak wiele lat nie możemy nawet pamiętać nazwisk wszystkich naszych, czasem wysoko kwalifikowanych, współpracowników technicznych czy konsultantów, którzy istotnie przyczynili się do tego, ze prezentujemy nasz tom w obecnej postaci.  ..-

Rozpoczęcie prac nad słownikiem frekwencyjnym datuje się na rok 1967. Wtedy właśnie stenograf śp. Władysław Masłowski zwrócił się do Jadwigi Sambor i Jerzego Woronczaka z prośbą o przeprowadzenie analizy frekwencji słownictwa w próbie polskich tekstów o długości 100 000 słów – dla potrzeb Komisji Systemowej Stowarzyszenia Stenografów i Maszynistek, pracującej nad optymalizacja polskiego systemu stenograficznego. W wyniku tej Inicjatywy opracowano — przy aktywnym udziale projektodawcy – słownik dla polskiego stylu publicystycznego, bo teksty reprezentujące ten właśnie styl są najczęściej stenografowane.

Już w momencie, gdy przystępowano do realizacji tego zadania, zdecydowano się potraktować analizowana próbę jako fragment przyszłego słownika frekwencyjnego. Wyniki analizy opublikowano w roku 1972 dzięki pomocy Instytutu Badan Literackich PAN w tomie „Słownictwo współczesnej publicystyki polskiej”, traktując te edycje jako zeszyt próbny przyszłego słownika frekwencyjnego. Życzliwe przyjęcie naszego projektu oraz włączenie tematyki frekwencyjnej do problemów badawczych Instytutu Jeżyka Polskiego PAN pozwoliły na opracowanie i wydanie list frekwencyjnych, obejmujących słownictwo korpusu o długości 500 tysięcy słów, który miał stanowić podstawę przygotowywanego słownika. Listy te wydano w latach 1974-1977 w serii pięciu tomów (w jedenastu woluminach) pt. „Słownictwo współczesnego języka polskiego. Listy frekwencyjne”.