28. DZIEŃ OKUPACJI sobota 9 stycznia 82

[309 cd.] TEKSTY: # //Nadane przez RWE kazanie prymasa Glempa z 6.1.82 – fragment początkowy. Tekst pokrywa się z pochodzącym z 22.1.82 maszynopisem, pisanym przez kopie, o obj. 4 s. A4, b. dobrze przepisanym na masz. el.:// Homilia Prymasa Polski Józefa Glempa wygłoszona w Katedrze Warszawskiej, dnia 6.01.1982 r. / Umiłowani Siostry i Bracia! / Święto Trzech Króli czyli Objawienia pańskiego – tak jak liturgia przedstawia w tekstach biblijnych – uprzytamnia nam nie tylko ideę Kościoła, koncentrującego się w światłości, którą jest Chrystus – Lumen gentium ^[256] – ale także ideę wszystkich ludów świata. Słowa proroka Izajasza, który widzi rozświetlone Jeruzalem i bogactwa zamorskie płynące ku miastu, mnogość wielbłądów dromaderów z Median i Efy – ukazują świadectwa – rzec by można – owego marzenia ludzkości o wielkiej rodzinie narodów. Marzenia te idą przez ludzkość i znajdują coraz to inne formy organizacyjne. Dziś jesteśmy na etapie Organizacji Narodów Zjednoczonych, “których za-

[310] daniem jest uzgadnianie dążeń oraz wspólna sprawiedliwość i pokój między narodami” /Orędzie Jana Pawła II na XV Światowy Dzień Pokoju 1.01.1982 r. nr 10/, organizacji, które ciągle są nadzieją ludzkości, a jednocześnie znakiem słabości, bo cóż może dokonać ONZ wobec rzeczywistych zagrożeń międzynarodowych? “Pośród tych zagrożeń jedyne przybierają postać wewnętrznego rozdarcia wielu narodów, inne pochodzą z głębokich i ostrych napiąć między wrogimi sobie narodami i blokami w łonie świata wspólnoty” – uczy Papież /tamże 2/. /Ewangeliczny uniwersalizm, choć jest daleki od pełni realizacji, jednak bardzo odczuwalnie sytuuje nas wśród rodziny narodów. zrozumiały jest nie tylko język techniki, bo umiemy się posługiwać aparatami obojętnie przez kogo wyprodukowanymi. Wspólne są dla świata założenia systemu komunikacyjnego, przepisy drogowe, nie mówiąc już o dziełach kultury, które stają się własnością ludzkości. / Coraz bardziej dochodzi do głosu poczucie międzyludzkiej solidarności, ujawniające się przede wszystkim w pomocy żywnościowej. Trzęsienia ziemi, powodzie, epidemie, stany wojenne wywołują wśród ludów fale współczucia, z których rodzi się ofiarna pomoc. W naszej biedzie doznajemy wiele pomocy charytatywnej, która rodzi się przede wszystkim z chrześcijańskiego poczucia miłości bliźniego. Lękam się, czy w wystarczającym stopniu zdajemy sobie sprawę z bezimiennych ofiar, jakie składają ludzie spoza Kraju, aby nam pomóc. / Najczęściej organizowana pomoc żywnościowa ma swoje przygotowanie modlitewne. Bardzo wielu ludzi modli się za Polskę. Wyrazy wspólnoty w modlitwie przysyłają biskupi całego świata, w tym szczególną pozycję ma Episkopat Francuski i Włoski. Obecna tu pani senatorowa Fanfani jest przykładem braterstwa, jakie okazują nam Włosi. Dzięki poczuciu wspólnoty z innymi narodami nie czujemy się osamotnieni w naszej biedzie i w naszych utrapieniach. / Jakie są nasze utrapienia? // Ciąg dalszy homilii prymasa Glempa znajduje się na 4 stronach 311-314 niniejszego DO://

[311] # KAZANIE PRYMASA GLEMPA z 6.1.82, wg tekstu RWE, bez dużego fragmentu początkowego: Zwrócę uwagę na 3 utrapienia, które wymagają określenia osobistej postawy moralnej. Są to: stan wojenny, przedłużający się stan internowania wielu osób oraz zwalniana z pracy dla powodów ideologicznych. 1. Stan wojenny. Stan wojenny niesie ze sobą konieczność refleksji moralnej. W dniu wprowadzenie tego stanu apelowałem gorąco o zachowanie rozwagi, aby nie dopuścić do rozlewu krwi bratniej. Nie dało się tego całkowicie uniknąć. Bolejemy nad faktem, że doszło do zabicia kilku górników i do innych śmierci, które pośrednio nastąpiły w związku z wprowadzeniem stanu wojennego. Dziękujemy Bogu, że nie doszło do bardziej frontalnych starć. Apel o poszanowanie życia każdego Polaka, o nienarażanie na utratę swego życia i życia innych obowiązuje w sumieniu każdego Polaka, a tym bardziej katolika. Katolikowi nie wolno gwałtem reagować na gwałt lub przygotowaniem zemsty. Są inne ewangeliczne sposoby reagowania na krzywdę, aniżeli narażanie życia w zapalczywości. Zapalczywość może nieść zemstę, a zemsta dalszą zemstę. Zemsta jest najgorszą metodą naprawiania krzywd. Pisał Cyprian Norwid “Po uczuciu zemsty, chociażby w piersiach tak skalistych, jak piersi Hannibala następować musi osłabienie, bo niesienie zemsty ujścia w sobie nie ma ani kwiatowego węzła, nie może dać drzewa z korzeniami, ale wykorzenienie” ^[257] . Jest jeszcze inny problem moralny związany ze stanem wojennym – zniecierpliwienie. Wielu ludzi pyta się, jak to się dzieje, że ciągle słyszymy o wracającej stabilizacji, o spokoju, o braku strajków, a mimo to zamiast złagodzenia rygory społeczne jakby się zaostrzały. Obserwacja taka powoduje zniecierpliwienie. Jest to zrozumiałe, bo przecież wyczekujemy pokoju i normalizacji. Cóż jednak zrobić, gdy fakty nie przynoszą oczekiwań. Zapytajmy się tej nauczycielki, jaką jest historia. Dla Warszawy stan wojenny nie jest nowością. Po raz pierwszy ogłoszono stan wojenny 14 października 1861 roku. ^[258] Doszło do pozamykania wszystkich kościołów w Warszawie. Dopiero nowy arcybiskup, sługa boży Feliński przywracał kościoły do kultu. Jednak i to nie uspokoiło rozkołysanych tłumów i prowadziło do tragedii Powstania Styczniowego i do wyrzucenia przez

[312] władze świątobliwego arcybiskupa, który po 16 miesiącach pracy w Warszawie już więcej żywy do niej nie wrócił. Drugi raz stan wojenny zaprowadzono w Warszawie 10 listopada 1905 roku. ^[259] Nie był odwołany aż do wybuchu I wojny światowej. Nie będę się wdawał w analizę sytuacji tamtych czasów. Wystarczy przypomnieć, że w naszym narodowym dojrzewaniu mamy już doświadczenia, które winny nas uczyć cierpliwości. – Drugi punkt: internowania. Przejdźmy do problemów moralnych związanych z internowanymi. Pozwólcie, że podzielę się osobistymi spostrzeżeniami, jakie zdobyłem podczas wizyty duszpasterskiej w więzieniu dla kobiet w Olszynce Grochowskiej, gdzie przebywają internowane panie. Wobec braku telefonów nie mogłem uprzedzić mojego przybycia. Kierownictwo więzienia zachowało się grzecznie, mogłem odwiedzić wszystkie cele, niektóre panie wyspowiadać i odprawić mszę św. na korytarzu, dla wszystkich. Zdaję sobie sprawę, że nie wszystkie miejsca dla internowanych mają standard warszawski. Dochodzą wiadomości o utrudnieniu kapłanom dostępu z posługą duszpasterską. Regulamin dla internowanych jest surowy. Dużo zależy od kultury i humanizmu komendantów, a także od samych internowanych. Straże na ogół życzliwiej traktują więźniów po wyroku, pogodzonych i oswojonych z życiem więziennym, niż buntujących się internowanych inteligentów. Kościół nie szczędzi pracy dla udzielenia duszpasterskiej i charytatywnej pomocy. W W-wie działa komitet pomocy, który podejmuje interwencje o uwolnienie internowanych, co przynosi pewne rezultaty, jak również organizowanie paczek żywnościowych i odzieżowych. Sądzę, że takie komitety złożone z duchownych i świeckich działają a przynajmniej powinny działać w każdej diecezji. Natomiast znacznie trudniejszy jest dostęp duchownych do osób postawionych w stan oskarżenia. Zdajemy sobie sprawę, że pomoc charytatywna i duszpasterska tylko w małym stopniu łagodzi trudną dolę i cierpienia internowanych. Tych cierpień nagromadziło się bardzo dużo. Właśnie chcę przejść do problemu moralnego owej postawy w cierpieniu. Kiedy odwiedziłem sale internowanych kobiet w towarzystwie dwóch kapłanów, komendantki na ogół zachowywały się

[313] dyskretnie, jednak przy 3 salach odryglowane drzwi pozostawały szeroko otwarte a w progu stała umundurowana pani obserwując internowanie i prymasa. Zauważyłem wtedy, jak wrogo do siebie nastawione są te panie. Te w mundurach i te w sali nie znają się, krzywd osobistych jeszcze nawet nie miały okazji sobie wyrządzić, a już stosunek jest wrogi. Z jednej strony lęk, lęk, że te internowane osoby są niebezpieczne, a z drugiej strony pogarda dla tej pani w mundurze, bo ona reprezentuje władzę. Ten podział zaobserwowany na progu więziennej celi, zatacza coraz szersze kręgi społeczne i zawiera w sobie implikacje moralne. Nie chcielibyśmy widzieć społeczeństwa podzielonego na władzę, która rozkazuje i zmusza i na poddanych, którzy milczą i nienawidzą. Przecież po jednej i po drugiej stronie są dzieci tego samego narodu. W obserwowanym wypadku to żony i matki zatroskane o swe rodziny. jaka złość doprowadziła do tego podziału. Punkt trzeci – zwalnianie z pracy. Najwięcej pytań kierowanych pod adresem Kościoła dotyczy, jak powinien zachować się obywatel, a zwłaszcza katolik, wobec nalegań i perswazji o podpisanie deklaracji czy oświadczenia, z których treścią się nie zgadza. Żądania podpisania deklaracji o różnych treściach a zwłaszcza o wystąpieniu z Solidarności obejmują coraz to szersze kręgi pracowników i w razie odmowy powodują zwolnienie z pracy. Wydobywanie takich oświadczeń jest nieetyczne. Ludzie popadają w konflikt sumienia. Z jednej strony poczucie godności osobistej, poszanowanie własnych przekonań gwarantowane wieloma dokumentami prawa krajowego i międzynarodowego, a z drugiej strony sankcja bezrobocia i skazania na bezczynność, a także świadomość pozbawienia kraju kwalifikowanego pracownika. Bo tylko ludzie z charakterem, a więc wartościowi mają problemy sumienia. Sumienie jest sanktuarium bardzo osobistym. Nawet bóg nie gwałci sumień. Ale będzie nas sądził ostatecznie według naszego sumienia. A więc i Kościół nie może w tym wypadku narzucać swoich rozwiązań. Niemniej parę uwag może być pomocą w rozwiązaniu własnych problemów sumienia. Najpierw przypomniałbym wyraźną zasadę, reprezentowaną również przez nasz kodeks cywilny, że oświadczenia woli dokonane pod przymusem są nieważne. Dyspozycję kodeksu można tu wyminąć, gdyż przecież stosowana perswazja nie musi mieścić się

[314] w kategorii przymusu. Sprawa dotyczy dyskryminacji na tle ideologicznym. Pozostaje honor osobisty, zachowanie pełni swojej osobowości i własnej godności. Czy wolno te wartości poświęcać. Czy istnieją większe wartości niż honor osobisty. Ażeby na to odpowiedzieć, posłużę się cytatem z przemówienia kard. Wyszyńskiego. oto mówił zmarły prymas Polski: ^[260] “Tak często słyszymy zdanie, jak piękną i zaszczytną rzeczą jest umrzeć za ojczyznę, jednakże trudniej jest niekiedy żyć dla ojczyzny” ^[261] . Można w odruchu bohaterskim oddać swe życie na polu walki, ale to trwa krótko. Większym niekiedy bohaterstwem jest żyć, trwać, wytrzymać całe lata, pracować. Nie chciałbym być głosicielem walenrodyzmu, ^[262] czy machiawelizmu. Mam przed oczyma ojczyznę, wielką i świętą. Obrazu ojczyzny nie możemy sobie kształtować na podstawie stanu wojennego. obraz ojczyzny musi być ukształtowany z tego bogactwa historycznego, od czasów Mieszka do Jana Pawła II. Sam środek tych ram dziejowych wypełnia w sposób zrozumiały dla wierzących Bogurodzica Dziewica, Królowa Polski, której jasnogórski jubileusz rozpoczęliśmy w tym roku. Ojczyzna w wymiarze dzisiejszym to te 36 mln ludzi nad Wisłą i tych kilka milionów poza granicami Polski. To jest wartość, dla której trzeba żyć i umieć ponosić ofiary. Szczególnie młode pokolenie wymaga dobrych wychowawców, rzetelnych charakterów. Wiem, że nie mam prawa żądać od nikogo bohaterstwa. Różny jest stopień odpowiedzialności moralnej wśród zawodów społecznych. Uważam, że największa odpowiedzialność moralna spoczywa na wychowawcach i nauczycielach. Dlatego do was, nauczyciele, kieruję gorącą prośbę: nie zostawiajcie młodzieży, bądźcie z nią, czuwajcie nad jej rozwagą, zapobiegajcie szaleństwu. Najmilsi! Tak jak gorąco polecałem nasze sprawy w dniu 13 grudnia ub.r. Matce Bożej Łaskawej w W-wie, tak i dzisiaj ponawiam to zawierzenie. Zaufajmy Jej Nasza wierność i zaufanie to największy nasz dar jubileuszowy. Maryja uczy nas wiary w Jezusa Chrystusa, który powiedział o sobie “Ufajcie, jam zwyciężył świat”. ^[263] Pozwólcie, że zakończę cytatem zmarłego ks. prymasa, który dnia 24 stycznia 1981 r. tak powiedział: “Zachowajmy nadzieję, bo proces odnowy się rozpoczął, chociaż w moim rozeznaniu będzie on powolny i trudny, chociaż będzie miał swoje powikłania, to jednak się już zaczął.” Nie ten, to inny podejmie wici, ale proces rozszerzenia wolności narodu i budzenia się świadomości sumienia narodowego już jest zaczęty. Jest ziarnem wrzuconym w ziemię, które wyda owoc stokrotny. Amen.

[315] TEKSTY: # 23.12.1981. Wiadomości ze Śląska. Opis wydarzeń w KWK Wujek do dn. 18.12.1981 r. Akcja protestacyjna górników została zapoczątkowana 13.12 strajkiem okupacyjnym. O godz. 2.00 po aresztowaniu szefa Solidarności w KWK p. Kudwiczaka. ^[264] Akcja internowania przebiegała w dwóch etapach. Najpierw przyszło po niego 4 ludzi z MO – Kudwiczak odmówił otwarcia drzwi i zdołał dodzwonić się na kopalnię. Z pomocą przybiegło 10 ludzi. Po godzinie czekanie na…4 zostało reszta odeszła do domu. Wtedy przyjechało 50 ludzi ZOMO będących pod wpływem narkotyków lub pijanych i po kolejnej odmowie otwarcia drzwi wyrąbali ją siekierami. Przybyłych z pomocą pobito do nieprzytomności – zabrało ich pogotowie. Pobito też Annę, nieletnią córkę Kudwiczaka. – 16.12 10.00. Na kopalni przebywa ok. 2000 ludzi: 1500 górników z Wujka, 500 z innych kopalni oraz liczni cywile. Uzbrojeni są w butelki z benzyną, pałki z kabli, dzidy i dynamit. Oświadczyli, że wysadzą kopalnię w powietrze w razie użycia siły, co grozi także zniszczeniem pobliskiego osiedla – kopalnia jest usytuowana w gęsto zaludnionym terenie. Od 15.12 wokół kopalni trwa koncentracja wojsko – numery taktyczne czołgów zaczynają się od 24. W sumie ok. 40 czołgów, 5-6 wozów bojowych piechoty, 5-6 transporterów opancerzonych SKOT i TOPAZ. Od godz. 10 objazd do KWK jest zablokowany od ul. Mikołowskiej i w Ligocie od skrzyżowania z ul. Panewicką. 10.04 pierwszy atak: czołg rozbija mur, wycofuje się, tworzy się zasłonę z gazów łzawiących po czym następuje atak bezpośredni ZOMO. Atak zostaje odparty. Drugi atak zostaje przygotowany tak samo jak pierwszy + ostrzelanie z broni maszynowej kulami gumowymi. W trakcie ataku tłum cywilów złożony z kobiet, mężczyzn, dzieci i części górników nie będących na terenie kopalni powoduje rozbicie akcji na dwa fronty za pomocą butelek i kamieni. W trakcie drugiego ataku użyto śmigłowców zrzucających bomby z gazem paralityczno-drgawkowym. Tłum ucieka. Z informacji ze szpitali wynika, że użyto ostrej amunicji. Atakowało wyłącznie ZOMO – wojsko było biernym obser-

[316] watorem. Ryk silników pojazdów pancernych zagłuszał krzyki mordowanych, katowanych i kaleczonych ludzi. Górnicy łapią trzech zakładników z ZOMO: dwóch oficerów i szeregowca. Szeregowiec zostaje wydany w ręce tłumu – tłum milczy. Młody człowiek dostaje ataku histerii. Pod podjeżdżający czołg sypią się zomowskie kaski. Rozżarzonymi prętami dziurawiono kaski ZOMO – pręty przechodziły jak przez wosk. W ten sposób zabito 2 atakujących. Jednego zabito zrzucając z dachu ciężkie przedmioty. Kaski ZOMO pękają od uderzeń łańcuchów kombajnowych, kilofów, etc. Niespotykana desperacja górników i tłumu. W trakcie działań zostaje pobity lekarz i pielęgniarka usiłujący udzielać pomocy. Pielęgniarka w stanie beznadziejnym /zmiażdżona kość czaszki/ zostaje przewieziona do szpitala w Ochojcu. Służba medyczna przerażona ilością krwi i potwornymi urazami ciała walczących. uderzony pałką w głowę człowiek broczący krwią zostaje bestialsko skopany. W trakcie drugiego ataku ZOMO wrzuca we wszystkie okoliczne klatki schodowe a także w okna parterów po wytłuczeniu szyb gazy łzawiące. Następują pertraktacje: warunkiem opuszczenia kopalni jest ukazanie się wiadomości o wypadkach w DTV. Podobno część górników przewieziono do koszar ZOMO. Straty ZOMO: 4 zabitych i 41 rannych w szpitalach. Górnicy: 7 zabitych, 38 rannych w szpitalach na terenie Ligoty i Ochojca. Akcja kończy się w późnych godzinach wieczornych. Użyto także sikawek strażackich. Były wypadki strzelania do lekarzy jeżeli odmówili zabrania rannego z ZOMO, w wypadku, gdy w karetce był górnik. ZOMOwcy są pod wpływem narkotyków – umierają zaraz po podaniu narkozy /pewna wiadomość z kilku szpitali/. Lista zabitych górników: Ryszard Izik, Józef Czekarski, Zbigniew wilk, Krzysztof Giza, Roman Zając, Kopacz, Andrzej Palka /zmarł w szpitalu/. ^[265] Inne kopalnie: kopalnie jastrzębskie rozbite /5/ KWK Borynia, Moszczenica, XXX-lecia PRL bez użycia siły, Jastrzębie wzięte siłą, Manifest Lipcowy z użyciem broni palnej: 2 górnicy zabici, 4-5 osób rannych, w tym 2 z ZOMO. Obecnie wszędzie strajk bierny. Żory, rozbite siłą kopalnie Suszec i Kaczyny. Tychy – strajkują nadal KWK Piast i Ziemowit. Stoi FSM. Bytomskie – wiadomość z 17.12. Strajkowały KWK Julian, Andaluzja, Śląsk. W KWK Julian zagrożono wysadzeniem kopalni. Z czołgu naprzeciw bramy odczytano górnikom dwa wyroki śmierci. Dyrektorzy dwóch

[317] pierwszych kopalń oddali legitymacje i przyłączyli się do strajkujących. Katowice: KWK Wieczorek ^[266] i Staszic rozbite siłą. Ścieżki zdrowia w KWK Staszic. W KWK Sosnowiec strajk trwa. Oświęcim – proklamowano strajk głodowy na terenie obozu koncentracyjnego. Huta Katowice: Strajk trwa, 2500 osób, żywność na miesiąc. Mają kontakt z krajem. //Tekst na pap. maszynowym, przep. na masz. z kopią, fachowo, 1-stronnie, form A4//. # //Tekst przep. na masz. na pap. przebitkowym A4, dwustronnie przez kalkę.// Jak gromadzić i przekazywać informacje. System informacji związkowej w Regionie Małopolska jest rozbity i sporo czasu upłynie zanim uda się odbudować. Tymczasem opór w całym kraju i regionie trwa, tylko mało wiemy o sobie nawzajem. Do czasu nim odbuduje się informacja związkowa, jedynym wyjściem jest aktywność jak najszerszych mas członkowskich naszego Związku w gromadzeniu i przekazywaniu rzetelnych informacji. Jeśli nie strajkujesz informuj chociaż o tym którzy narażają się także za ciebie. każda maszyna do pisania powinna dziś pracować dla Solidarności. Co należy robić: 1. Zbierać możliwie precyzyjne informacje o a. wszelkich przejawach oporu, od walk w kopalni Wujek do malowania sfastyki na plakatach junty. b. formach biernego oporu w fabrykach i innych zakładach pracy. c. Zachowaniu się wojska, milicji, partyjnych itp. d. objawach kolaboracji i nazwiska kolaborantów. e. represjach i innych przejawach służb bezpieczeństwa. f. aresztowanych i pomocy ich rodzinom. g. wszystkich innych faktach odbiegających od doświadczeń dnia codziennego. 2. Spisywać uzyskane informacja w kilku kopiach i rozdawać znajomym pracującym w możliwie różnych miejscach z dopiskiem typu: przepisz i rozdaj znajomym do przepisywania, dodając sobie znane pewne fakty i poprawiając wiadomości mało dokładne. Taki system działania zapewnia maksymalne bezpieczeństwo oraz stosunkowo szybkie i szerokie rozchodzenie się informacji. Szczególne starania podjęć należy dla wysyłania i uzyskiwania informacji z innych regionów. Każda podróż powinna być wykorzystana do maksimum. Tym samym systemem rozpowszechniać można w obrębie zakładów informacja o faktach oraz materiałach komitetów strajkowych /rezolucje, odezwy/ o ile nie funkcjonuje normalna sieć kolportażowa. – Zdajemy sobie spra-

[318] wę, że inform. o faktach jest niemal równie ważna jak same fakty. Inform. o walce jest najskuteczniejszą pomocą, jaką można przynieść walczącym. Strajk górników w kopalniach Peczory ^[267] czy Kołymy ^[268] jest dlatego sprawą beznadziejną że można ich tam wystrzelać, zatopić czy zagazować i świat nie dowie się o tym wcześniej niż za 100 lat lub nigdy. O walce górników Śląska wie już cały świat i dlatego władze wahają się przed użyciem siły. Sprawiła to INFORMACJA. Tę oczywistą prawdę rozumie doskonale władza stosując blokadę inform. i komunikacyjną, nie znaną chyba w dziejach świata nie licząc ZSRR. W walce którą dziś prowadzą robotnicy nie możemy liczyć na zwycięstwo militarne lecz moralne. na to że napastnicy zrozumieją że ten naród jest nie do pokonania. Stanie się to tym szybciej im sprawniej krążyć będzie informacja. WŁĄCZ SIĘ I TY. Wszyscy się boimy ale trzeba ten strach opanować i zacząć działaś Wrona nie jest taka straszna jak ją malują. Nie da się zbudować obozów dla 10 mil. ludzi. Twój strach jest w Tobie i jest to największy sprzymierzeniec junty. Spróbuj z nim powalczy. POMÓŻ WALCZĄCYM ROBOTNIKOM! PRZEPISZ I ROZDAJ ZNAJOMYM DO PRZEPISANIA. JEŚLI SIĘ BOISZ PRZEPISAĆ TO PRZYNAJMNIEJ PODAJ DALEJ! JEŚLI SIĘ BOISZ PODAĆ DALEJ TO PRZYNAJMNIEJ GROMADZ DLA PRZYSZŁYCH HISTORYKÓW FAKTY WG PODANEGO SCHEMATU! JEŻELI BOISZ SIĘ NAWET TEGO TO MOŻE LEPIEJ WYPISZ SIĘ Z SOLIDARNOŚCI! Kraków 19.XII.1981. NIE DAJ SIĘ DZIOBAĆ WRONIE. #

FAKTY # Rano przed g. 10 na 15-stopniowym mrozie formowały się kilkudziesięcioosobowe kolejki po mięso. # Powiedzonko zasłyszane w sklepie: Ale się odźwigałam, jak Gierek. # Godz. 14 – 3 żołnierzy patroluje osiedle. #

ZE ŹRÓDEŁ WIARYGODNYCH # Rozruchy w Gdańsku trwają bez przerwy do ostatnich dni. Są ciągle incydenty na ulicach. patrole MO są atakowane przez zbierający się tłum ludzi kamieniami z bruku i czym się da. # Wyżywienie żołnierzy w jednostce wojskowej w Krakowie bardzo się poprawiło po 13.12. Żołnierze dostają także papierosy, które przedtem musieli kupować za własne pieniądze. # W Akademii Ekonomicznej odbyło się 6.1. zebranie pracowników naukowych poświęcone wy-

[319] pełnieniu przez pracowników kart mobilizacyjnych na wypadek wojny. Każdy pracownik AE otrzyma nowe mieszkanie w Nowym Targu, bo tam właśnie będzie ewakuowana AE w czasie wojny. Dzieci będą ewakuowane z tym z rodziców, który pobiera dodatek rodzinny na nie. #

LUDZIE MÓWIĄ # W Polsce jest pod bronią 430 tys. ludzi: 200 tys. żołnierzy, ^[269] 19 tys. WOP i 210 tys. żołnierzy. Wg Głosu Am. w Afganistanie jest 90 tys. radzieckich żołnierzy. # Studenci – członkowie komitetów uczelnianych NZS oraz młodzi pracownicy naukowi zamieszani w strajki a także członkowie komitetów strajkowych poszczególnych uczelni otrzymali karty powołania do 2-letniej służby wojskowej. # W razie wojny ewakuacja HiL ma wyglądać w ten sposób, że pracownicy mieliby dojeżdżać do pracy z odległości 20-30 km. # Tadeusz Syryjczyk z ZR Małopolska zatrzymany w drodze z Gdańska do Krakowa pod Bydgoszczą jest internowany w Iławie. # Gil uciekł z Huty i ukrywał się na AGH. ^[270] Kiedy przyszli po niego, nie wiedzieli jak wygląda. Wobec tego powiedzieli: Gil wystąp. Wystąpił kto inny i tak Gil się uratował. # Jeden z dziennikarzy w czasie “rozmowy” na pytanie dlaczego złożył legitymację partyjną odpowiedział: gdyby pan kochał jakąś dziewczynę, a nagle dowiedział się, że ona jest kurwą, to co by pan zrobił: Oczywiście rzucił, prawda? # Jeden ze znanych braci na Jasnej Górze, b. aktywny i dość popularny w zakonie okazał się wtyczką reżymową. Sam papież podjął więc decyzję, żeby wysłać go do klasztoru zagranicznego, do jakiegoś małego państwa. # Pewien mężczyzna po 60-tce, po zawale, został zatrzymany w Krakowie po godzinie milicyjnej bez dowodu osobistego. Rodziny o tym nie zawiadomiono. Dopiero po 3 dniach żona dowiedziała się, gdzie siedzi, zapłaciła 5 tys. zł grzywny i został wypuszczony. Przez x te 3 dni był zmuszany do odrzucania śniegu i kilkakrotnie uderzony pałką. # Kilka dni temu kilku pasażerów znalazło się na dworcu PKS w Myślenicach po godzinie milicyjnej. Zostali zatrzymani i przesiedzieli na komisariacie do rana. To samo spotkało mieszkańca bloku w Krakowie, który po 12 w nocy wynosił śmieci do śmietnika. #

[320] # 3 młodych ludzi ze służbowymi paszportami przekroczyło w Sylwestra granicę Czechosłowacji i po Sylwestrze wróciło do Polski. Po powrocie zostali natychmiast zwolnieni z pracy. # Od poniedziałku 11.01.82 mają działać w Krakowie telefony. # Nowe przekleństwo: kurwa-falska. # Dolar spadł do 350 a nawet do 250 zł. #

PRASA # TL. – Zdaniem partii jest wspierać politycznym działaniem poczynania WRON. – Mimo stanu woj. wchodzimy w pierwszy etap reformy. – Długa drogo usuwania i odrabiania niedostatków. – Przed drugą fazą operacji cenowej. Bolesna ale konieczna. Przed nami inauguracja Roku Szymanowskiego. – Kazimierz Koźniewski pisze “Jestem zawiedziony postawą inteligencji”: znaczną grupę intelektualistów ogarnął amok – amok przyspieszenia, destrukcji i anarchii, żądania formułowano tak, że stały się napędem dla sił dążących do rozwalenia naszego państwa, dali się ponieść ślepym emocjom, formułowali żądania tak, by mogły one wzmocnić “S” a nie rząd, nie zrozumiało swej społecznej roli wielu, niestety, dziennikarzy, nauczyciele z “S” sprzyjali rozbijaniu harcerstwa, mobilizowali młodzież przeciwko państwu itd. itd. //Przykład tekstu jawnie antyinteligenckiego, i to sporządzonego przez inteligenta.// – 3-szpaltowa wypowiedź tow. Albina Siwaka, która już była wcześniej omawiana przez dtv.

POLSKIE RADIO. – Spadek dochodu narodowego w 1981 r. wyniósł 14 %, spadek produkcji – 16 %. – Do dzisiaj górnicy wydobyli ponad plan 21.452 tony węgla. Dzisiaj brakuje 1300 węglarek. Trudności z przeładunkiem węgla w zespole portowym Szczecin-Świnoujście. Węgiel w wagonach trzeba rozkuwać kilofami. # W woj. krośnieńskim i nowosądeckim wystąpił gwałtowny spadek ciśnienia gazu grożący niebezpieczeństwem wybuchu. # Na plenum KW we Wrocławiu wystąpił kolejny członek Biura Politycznego, sekretarz KW Tad. Porębski. Inny członek BP Stan. Opałko przewodniczył naradzie dyrektorów w woj. tarnowskim. Tad. Czechowicz, członek BP, I Sekr. KW w Łodzi spotkał się z aktywem partyjnym województwa. powiedział, że potrzebne jest możliwie szybkie odbudowanie wia-

[321] rygodności i autorytetu partii w społeczeństwie. – Po kilku dniach po raz pierwszy przywrócono przejezdność na wszystkich liniach kolejowych. //O braku przejezdności jakoś wcześniej chyba nie informowano?//. – Przywrócona została kontraktacja zbóż. Zawierane umowy są dobrowolne. – 15 stycznia wznowi się w W-wie działalność instytucji kulturalnych. #

TVP. # DTV. – Odbyła się pierwsza w tym roku konferencja prasowa rzecznika rządu. Urban poinformował, że 20 stycznia odbędzie się posiedzenie Sejmu, na którym Jaruzelski wygłosi ekspose. ^[271] Sejm rozpatrzy m.in. dekret Rady Państwa z 12.12.81. o stanie wojennym. # Dziś Jaruzelski spotkał się z Glempem. MSW podaje, że od początku stanu woj. internowano 5937 osób, z czego zwolniono 918 i obecnie jest 5019 internowanych. Na mocy praw stanu woj. wszczęto 916 śledztw i aresztowano 1433 osoby. Potem Urban oświadczył, że restrykcje amerykańskie wobec PRL uderzą w społeczeństwo polskie, bo rząd i tak jakoś się wyżywi. //!!!// Obodowski stwierdził, że wstrzymanie dostaw amerykańskiej kukurydzy zmniejszy przydział mięsa na 1 osobę o 7 kg rocznie. Dalej: czy stan woj. jest drogi? Jest grubo tańszy niż to, co działo się przez półtora roku w Polsce. my jeszcze obliczymy, ile w Polsce kosztowała anarchia, strajki i totalny bałagan w gospodarce. Dotychczas robotnicy nie byli dotknięci bezrobociem, ale czekają na przemieszczenia pracowników między sektorami. – Apel wojewody płockiego: wczoraj ogłosiliśmy stan klęski żywiołowej w woj. płockim. Wobec narastającej klęski apeluję o podporządkowanie się rygorom stanu klęski żywiołowej. Stan wód w Wiśle grozi przerwaniem wałów w nowych //!?/ miejscach. Dotychczas ewakuowano kilka tys. osób. Wykorzystujcie własne możliwości przemieszczania się do bezpiecznych miejsc, bez zwłoki i biernego wyczekiwania na pomoc z zewnątrz. Wzywam do zachowania spokoju i dyscypliny. – Reporter łapie przechodniów na ulicy i pyta: co pan sądzi o roli wojska? 4 mężczyzn i 1 stara kobieta mówi dobrze o wojsku. – W N. Sączu odbyło się spotkanie z rodzicami, których co najmniej 5 synów pełniło lub pełni służbę wojskową. Otrzymali oni Złote Odznaki za Zasługi dla Obronności Kraju. – 5 minut nienawiści: pokazuje się różne dokumenty nt. działań i wyłudzania pieniędzy związkowych przez działaczy ZR Mazowsze. # Po dtv film “Skąpani w ogniu”. Scenariusz: Wojciech Żukrowski, na motywach powieści własnej. Po filmie dyskusja

[322] z udziałem m.in. Wojciecha Żukrowskiego //weźmie potrójne honorarium!// i Stanisława Mikulskiego. ^[272] Realizator dziękuje żołnierzom jednostki wojskowej za pomoc w realizacji filmu. #

RADIO ZACHODNIE # RWE. – Zniesiono cenzurę dla korespondentów zagranicznych w Polsce. Odtąd mogą wysyłać swoje korespondencje bez cenzury, lecz oficjalnym teleksem prasowym. Dziennikarzom zachodnim oświadczono, iż powinni wykazać najwyższe zrozumienie dla obecnej sytuacji w Polsce. Przedtem składali oni swoje korespondencje w 2 egz. do ocenzurowania, a następnie kablowali je teleksem wojskowym. – Szef junty wojskowej w Turcji ^[273] oświadczył, iż jego reżym w niczym nie przypomina tego, co się dzieje w Polsce. Turcja jest rządzona przez wojskowych od 16 mies. Szef junty obiecał, iż swobody obywatelskie w Turcji zostaną przywrócone w ciągu 2 lat. – Po W-wie krąży apel polskich intelektualistów, w którym mówi się, że naród nie pogodzi się z obecną sytuacją i po pewnym czasie względnego spokoju konflikt znowu wybuchnie. Autorzy apelu domagają się uwolnienia internowanych, przywrócenia swobód obywatelskich, zniesienia sądów doraźnych i unieważnienia wydanych przez nie wyroków oraz zaprzestania represji za działalność związkową. Apel podpisali: Wanda Wiłkomirska, ^[274] skrzypaczka, b. żona obecnego wicepremiera Rakowskiego, Zofia Kuratowska, ^[275] M. Brandys – pisarz ^[276] , Baranowski ^[277] /?/ – szef Szarych Szeregów, Stefan Kieniewicz ^[278] /historyk/, Daniel Olbrychski ^[279] – aktor, J. Rybicki, ^[280] Zieja ^[281] – były kapelan AK. # Gł. Am. – PAP podał, że Glemp spotkał się z Jaruzelskim. Jest to pierwsze spotkanie od listopada ub.r. Brak szczegółów – Bratanek kani poprosił o azyl politycznych w RFN. # ##

UZUPEŁNIENIA

# Do 1. DO z 13.12.81, RELACJE: # Studentka wracająca z W-wy Wsch. do Krakowa ekspresem popołudniowym zgłosiła konduktorowi rak biletu. Ten machnął ręką i powiedział, że dzisiaj dużo ludzi jeździ bez biletu, ale to nic nie szkodzi. Na całej trasie nikt biletów nie sprawdzał. Pociągiem tym jechała także pani, która miała powiadomić rodziny w Krakowie o internowaniu 3 uczestników Kongresu Kultury. Zastanawiano się, kiedy je zawiadomić, w końcu postanowiono, że

[323] nie wieczorem, ale dopiero rano, bo ktoś z rodziny może dostać np. ataku serca, więc rano będzie łatwiej wezwać pogotowie. Poza tym rodziny te na pewno nie będą spały przez całą noc. #