19. DZIEŃ OKUPACJI czwartek 31.12.81 r. Sylwester

[250] 19. DZIEŃ OKUPACJI czwartek 31.12.81 r. Sylwester

TEKSTY. # //Godz. 21, ulotka w windzie na osiedlu, form. A4, przepisana na masz. przez kopie, fachowo: // NOWY ROK 1982. Za nami 3 tygodnie przemocy i bezprawia narzuconego społeczeństwu polskiemu wprowadzonym wbrew Konstytucji stanem wojennym. Za nami okres otwartego heroicznego oporu górników, hutników, stoczniowców i innych, stłumionego brutalną siłą. Nie łudźmy się. przemoc pozostanie i stosowana będzie wszędzie tam, gdzie zagrożone będą interesy władzy dążącej do utrzymania narodu w poddaństwie, zacofaniu i izolacji, w imię dogmatycznej i zaborczej ideologii. Ruszyła fala prześladowań, jakiej nie zaznaliśmy od lat, aby złamać serca i umysły ludzi, rozbić poczucie wspólnoty i siły, które zrodziły się w nas w ubiegłych miesiącach, sprowadzić szeroką opozycję społeczną do pozbawionych oparcia grupek terrorystów. Jesteśmy – jak powiedział arcbp. Glemp – znowu na początku drogi. Przed nami długie miesiące i lata dalszej walki. W pierwszym etapie – o uwolnienie aresztowanych i zniesienie stanu wojennego, dalej o przywrócenie wolności, rzeczywistej demokracji, praw i swobód obywatelskich. Najlepsi z naszych braci, synów i kolegów, którzy nie oglądając się za siebie mieli odwagę krzyczeć “Nie!” cierpią dzisiaj w więzieniach i obozach. Jesteśmy im winni hołd za ratowanie narodowej godności. Otoczmy opieką ich najbliższych. Udzielmy wszelkiej pomocy prześladowanym. Organizujemy i przystępujmy sami oraz udzielajmy schronienia działaczom tworzącego się powszechnie ruchu  sprzeciwu. Zbierajmy i przekazujmy sobie wszelkie informacje o represjach, groźbach i aktach okrucieństwa. Ocalmy niezależne związki zawodowe i twórzmy na nowo xxx komitety obrony robotników. Nie ulegajmy szantażom i nie bójmy się odmówić podpisów pod deklaracjami posłuszeństwa i lojalności. Nie pozwalajmy na używanie naszych nazwisk i stanowisk dla popierania kłamstwa, zła i przemocy. Nie dajmy się rzucić na kolana, zastraszyć pogróżkami, kupić obietnicami rozdawanych stopniowo przywilejów i talentów. Przełammy strach, stanowimy przecież dalej

[251] większość. W tym ciężkim okresie w każdym polskim domu, w fabryce i szkole, niezależnie od przynależności do organizacji politycznych i związków zawodowych utwórzmy jednolity 30-milionowy front społecznego sprzeciwu i solidarności. Nie pozwólmy, aby rok 1982 był rokiem przygnębienia i opadłych rąk, rozpocznijmy go z podniesionymi głowami. Swoją postawą ocalmy godność ludzką i nadzieję na lepsze lata, których życzymy w noc sylwestrową sobie nawzajem i naszym dzieciom. 31.12.81/1.1.82. – Znak PW – Polski Walczącej. # //Ulotka wisiała całą noc, prawdopodobnie taka sama ulotka została nalepiona przed godz. 19 na kiosku osiedlowym.// #
RELACJE. # Na strajku rotacyjnym w PK na dzień 13.12. zostało kilkadziesiąt osób. O 5 rano któryś chłopak usłyszał komunikat o stanie wojennym i zawiadomił strajkujących. Wtedy zaczęto palić wszystkie dokumenty strajkowe: listy uczestników, legitymacje strajkowe, listy obecności, nawet niektóre legitymacje studenckie /potem wydawano zaświadczenia, że spalono je przez pomyłkę, filmy i zdjęcia plakatów sprzed 13.12. Z Huty przyjechały 3 autobusy. Dziewczęta rozwieziono po domach, chłopców wzięto do HiL. W Hucie było kilkuset studentów z różnych uczelni. Po pierwszej pacyfikacji część studentów z Huty uciekła do domów. Trzech się jeszcze nie znalazło. Na PK wyznaczono pokój, w którym w pierwszych dniach stanu woj. rozdawano ulotki i ułatwiano kontakty. #
FAKTY. # Kilka dni wcześniej na murze w Śródmieściu widziano plakat o treści: dokąd nas prowadzisz ślepcze? # Ceny na targu: ser biały 160 zł/kg, jabłka 85, ale tylko 3 skrzynki i 20 osób w kolejce, kasza hreczana 120 /w sklepie państwowym 70/, poza tym tylko kilka rodzajów fasoli i kaszy, suszone śliwki i gruszki. Wiele straganów nieczynnych, nakrytych płachtami. Powód: brak towarów, których nie można przywieźć ze wsi z powodu braku benzyny. #
LUDZIE MÓWIĄ. # Na naradzie w KD St. Miasto mówiono, że kryteriami weryfikacji dziennikarzy ma być stosunek do: ostatnich 2 przemówień Jaruzelskiego, przewodniej roli partii szczególnie w środkach masowego przekazu, do “S”,

[252] do działalności SDP po Sierpniu, do polityki zagranicznej PRL, do polskiej racji stanu. Na naradzie dało się odczuć nastroje antyinteligenckie. Ktoś powiedział, że chętnie wziąłby dziennikarzy do odśnieżania. # Mieszkaniec Krakowa miał wyjechać do teścia, który zarżnął na wsi świnię, po mięso. W związku z tym wykupił na kartki i zjadł cały przydział mięsa na siebie, żonę i 3 dzieci. Pozwolenia na wyjazd poza województwo jednak nie dostał mimo starań i protekcji. Przez całe święta rodzina żyła więc na makaronie. # Machejek już złożył zamówienie na papier na pierwsze wydanie Życia Literackiego. # W Kijowie rosyjscy inteligenci całkiem szczerze gratulowali Polakom pracującym tam na stażu tego, co zaszło w Polsce. # Ulotki rozklejają ekipy 3-osobowe. Pierwszy tylko maże klejem po murze, drugi przykleja ulotkę, trzeci przygładza ją, żeby się dobrze trzymała. # Dowódca jednostki wojskowej w Niepołomicach po otrzymaniu rozkazu ataku na HiL miał odmówić jego wykonania i popełnić samobójstwo. jednostkę rozlokowano po innych koszarach. Kutza aresztowano 14.12. w dzień po wyświetleniu w TVP jego filmu “Sól ziemi czarnej”. # 17-letnią dziewczynę aresztowano przy rozlepianiu ulotek. # Dziennikarz Jerzy /?/ Zieliński z W-wy popełnił samobójstwo wyskakując przez okno, gdy dowiedział się o wprowadzeniu stanu wojennego. Zdjęcie z jego pogrzebu zamieściła londyńska prasa. Tak podało RWE. # ZOMOwcy zabrali jakiejś babie parę kilo jabłek i nie zapłacili. # Dzisiaj na Rynku Gł. legitymowano przypadkowego mężczyznę. # ZOMO znalazło w kolejce mężczyznę, który powinien być w tym czasie w pracy. Wywiozło go więc 20 km za miasto i tam zostawiło. # Przed kilkoma dniami pod obwieszczeniem o stanie woj. ktoś nalepił 3 ulotki “S”. Ludzie zaczęli się gromadzić, przybiegł żołnierz, ale stwierdził tylko, że ludzie czytają obwieszczenie i odszedł. # Socjologia na UJ jest zlikwidowana. # Machejek wziął Fitę do W-wy, do Olszewskiego i załatwił to, że Fita pozostał dyrektorem Krak. Wydawnictwa Prasowego i otrzymał jedynie naganę partyjną. # Sympatią Jaruzelskiego była kiedyś Halina Kunicka, nie jest tylko pewne, czy przed czy po Kydryńskim. # Opinia: Stan woj. może potrwać 2 lata. #

[253] PRASA. # Trybuna Ludu. – Życzenia: Nowego Roku 1982 – spokojniejszego i dostatniejszego od tego, który odchodzi. – 1,5-kolumnowa “Dokumentacja 1981 – roku pełnego niepokojów i głębokich doświadczeń”. – Z konferencji prasowej dla zagranicznych dziennikarzy: zaprzestanie akcji strajkowej, propagandowej, ulotkowej, stabilizowanie działalności politycznej jest koniecznym warunkiem zniesienia stanu woj. Czas trwania stanu woj. w dużym stopniu jest uzależniony od samego społeczeństwa. Decyzje o wprowadzeniu stanu woj. trzeba było podjąć przed zakończeniem obrad w Gdańsku, gdyż był to optymalny moment, po wyczerpaniu innych możliwości. Przemówienie Jaruzelskiego oraz proklamacja WRON były ostatecznie redagowane w nocy przed ogłoszeniem stanu woj. Odpowiadając na pytania, dlaczego Jaruzelski nie występuje ostatnio jako I Sekr. KC PZPR, gen. Szaciło stwierdził, że WRON uznaje kierowniczą rolę partii w państwie. Tak się jednak złożyło, że jedna osoba pełni funkcje I Sekr. KC, premiera, przewodniczącego WRON i ministra Obrony Narodowej. W enuncjacjach prasowych eksponuje się te funkcje, jakie w danym momencie reprezentuje. WRON nie jest instytucją działającą ponad partią. # GDE. – Redakcja życzy z okazji Nowego Roku 1982 spokoju i spełnienia nadziei. Obok zamieszcza wiersz Krystyny Krahelskiej. Jego główny sens zawarty jest we fragmencie: “Nie szukaj dni, co odeszły, i słów co się zatarły /…/ jutro /…/ będzie piękniejsze od wszystkich widzianych”. – W Polsce i Austrii trwają przygotowania do 300 rocznicy odsieczy wiedeńskiej przypadającej na jesień 1983 r. – Prof. Wład. Król z AM w Krakowie wypowiada się dla GDE: m.in. marzy, aby zaistniały warunki umożliwiające pełną normalizację naszego życia. – 05.01.82 rozpocznie się proces Macieja Szczepańskiego. Początek procesu został przyspieszony o kilka dni. – Cała wkładka poświęcona jest na materiały noworoczne, zupełnie oderwane od aktualności /np. historia kalendarza/, wśród nich półkolumnowy horoskop galijski. Także tam F. Pipała w artykule “Pierwszy rogacz Rzeczpospolitej” 4-krotnie powołuje się na prace prof. Jerzego Łojka – internowanego uczestnika Kongresu Kultury. – Sekretariat KD PZPR po rozmowach weryfikacyjnych powołał 23.12 POP w Cebea. Za zgodą KD do czasu wyborów powołana została 9-osobowa egzekutywa. # DL. – Na 1 stronie prezes NK ZSL skła da życzenia wzajemnego zrozumienia, życzliwości i spokoju, satysfakcji osobistej i zbiorowej, obfitych urodzajów, pomyślności w życiu oso-

[254] bistym, rodzinnym i społecznym. Brak materiałów jątrzących, w numerze chyba nie występuje słowo “Solidarność”. # Gazeta Robotnicza z Wrocławia, a więc już nie MD. – I Sekr. KW partii we Wrocławiu Tad. Porębski odwiedził zgrupowanie żołnierzy-pancerniaków Śl. OW w lesie pod namiotami. Mówiąc o aktualnej sytuacji podkreślił, że nie można wykluczyć, że ekstremiści będą jeszcze próbowali wzniecać niepokój. Takie próby – poprzez kolportowanie ulotek – odnotowano ostatnio w Pafawagu. W Nowym Roku naród polski życzy sobie: bezpieczeństwa – na ulicach i w kraju, ładu i porządku – w życiu publicznym, wydajnej pracy – w zakładach i na roli, dostatku – w każdym domu, spokoju – w ojczyźnie, pokój – na świecie. – Julian Bartosz wypowiada się “za”, w obszernym artykule, stwierdzając m.in.: “Czas nasz obecny tworzy, moim zdaniem, podobne warunki jak okres pierwszych lat Polski Ludowej”. //Można to odcztywać tak, że cofnęliśmy się o 36 lat.// – GDZIE SĄ PIENIĄDZE ZE SKŁADEK ZWIĄZKOWYCH? Wydz. Śledczy KW MO oraz NIK są w trakcie sprawdzania okoliczności pobrania z bankowego konta ZR NSZZ “S” 83 mln zł gotówką w dniu 4.12.br. Pieniądze zostały pobrane przez członka Prezydium ZR Józefa Piniora i nie wiadomo na co ta olbrzymia kwota została przeznaczona i jaki jest los tych pieniędzy. Pobranie tak wysokiej sumy gotówką z konta należy do bezprecedensowych przypadków w działalności naszych banków. Równie tajemniczo wyglądają okoliczności podjęcia przez J. Piniora kilkakrotnie gotówki z konta ZR Dolny Śląsk już po 13.12. czyli po zablokowaniu kont bankowych na skutek wprowadzenia stanu woj. Postępowanie wyjaśniające trwa. # GDW. – Wszelkiej pomyślności życzy w nowym 1982 roku redakcja. – Wojewoda elbląski zniósł “ograniczenie ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych na obszarze województwa” //prawdopodobnie był zakaz ruchu samochodów prywatnych//. – Prokuratura Marynarki Wojennej w Gdyni przygotowała akty oskarżenia przeciwko Mirosławowi Krupińskiemu – przewodniczącemu Krajowego Komitetu Strajkowego za organizowanie strajku generalnego w dniach 13-15.12., 4 pracownikom Gdańskich Zakładów Rafineryjnych za zorganizowanie i kierowanie strajkiem okupacyjnym w dniach 1-19.12., 2 pracownikom ZNTK w Gdańsku za organizowanie strajku w dniach 15-18.12. i kilku innym za ulotki, malowanie haseł itp. Fragmenty reportażu “Załoga “Kościuszki wróciła do kraju”:

[255] W niedzielę 13.12. kontenerowiec PLO “Tadeusz Kościuszko” był w morzu między Nowym Jorkiem a Halifaxem. Łączność z krajem miał tylko radiooficer. Gdynia Radio nie łączy rozmów prywatnych. Fakt, że ze statku nikt nie pozostał za granicą i 40-osobowa załoga w komplecie przyprowadził statek do Polski, dowodzi ogromnej odporności psychicznej tych marynarzy i ich silnego związku z ojczyzną. Było to prawie cudem. Wszystkie zachodnie dzienniki TV zaczynały się mapą Polski i wiadomością o tym, co dzieje się w naszym kraju. Kolorowa transmisja z audiencji Spasowskiego u prez. Reagana kontrastowana była z szarymi zdjęciami krótkiego filmu nakręconego z okna warszawskiego hotelu. Widać na nim było anemiczny ruch pieszych, czołg i żołnierzy. Filmik ten obleciał wszystkie stacje telewizyjne świata. Przyznać trzeba, że robiło to wrażenie. Ale to wystarczyło na 3 dni. Potem dziennikarze rzucili się na przyjeżdżających z Polski. I wreszcie najbardziej smutne – wywiady z marynarzami, którzy postanowili pozostać za granicą. Skołowani, przestraszeni, nie czuli się zbyt dobrze przed kamerą. # Gaz. Pomorska życzy owocnej pracy oraz powszechnej naszej i kraju całego pomyślności. Niechaj ten 1982 rok sprzyja spokojowi. – W Toruniu powstała Miejska Komisja Porozumienia Społecznego. Celem jej jest zespalanie społeczeństwa na gruncie obywatelskiej i patriotycznej odpowiedzialności za losy kraju //i wiele tego typu ogólnikowych frazesów. – Redakcja zawiadamia, że dzięki poprawie komunikacji powróci od 5 stycznia do wydawania gazety z mutacjami dla 3 województw. – Noworoczna refleksja: 548 dni mija od 1 lipca ub.r. lecz dopiero drugi dzień bez strajku. – W dalszym ciągu brakuje herbaty. Niebawem trafi ona do sklepów, jednakże trzeba ją popaczkować. # Wiadomości Szczecińskie – życzą dokładnie tego samego, co Gaz. Robotnicza //a więc nawet takie materiały – pisane ozdobnym pismem w każdej redakcji inaczej – jak życzenia noworoczne są centralnie sterowane?//. #
POLSKIE RADIO. # Przegląd prasy: Kazimierz Barcikowski w wywiadzie dla TL omówił bieżące zadania partii //czyli ta osoba jest dalej na fali//. – Typowy program poranny – gawęda kustosza Muzeum WP. – Inny program: Witolda Adama Wysockiego “Refleksje obywatelskie”. Są to kilkuzdaniowe teksty poprzegradzane mu-

[256] zyką. Jedna z refleksji: sami doprowadziliśmy się do takiego stanu i my sami musimy ten stan przezwyciężyć. “Dobrze mówi m.in. o Norwidzie i Osmańczyku. źle o jednostkach żądnych władzy. #
TVP. # DTV. – //początek dtv nie odnotowany.// – Film: prezydent W-wy i Komendant Miasta MO składają życzenia patrolowi wojskowo-milicyjnemu. Potem krótkie rozmowy na ulicy z mieszkańcami W-wy. Jeden z nich mówi: zaopatrzenie jest nieco lepsze. – Film: kobiety z W-wy składają życzenia patrolowi i wręczają im upominki od Organizacji Rodzin Wojskowych. – Film z Pomorskiego OW: odprawa wart. – Szer. Tumanowicz czyta: Komendant Główny i Komendant Stołeczny MO odwiedzili milicjantów pełniących służbę na ulicach W-wy. Jeszcze jeden stereotypowy film: składają życzenia. – Plakaty, jakie ukażą się na ulicach w dniu Nowego Roku. – Dziś w nocy nie obowiązuje godzina milicyjna. – Sztampowy “reportaż przedsylwestrowy”: sprzedawca baloników na ulicy, panie u fryzjera. – Wiadomości zagraniczne: Zamiatin krytycznie skomentował wystąpienie Reagana, Honecker w artykule w Neues Deutschland bilansuje politykę zagraniczną NRD w 81 r. – podkreśla bratnie uczucia dla Polski, /film:/ Rakowski w Bonn rozmawia z Genscherem, rząd Indii uważa, że to co się dzieje u nas jest “wewnętrzną sprawą Polski”, /film:/, obrazek z walk iracko-irańskich, zamach stanu w Ghanie. – Film-składanka o powstaniu KRN. Padają m.in. nazwiska Gomułki, Spychalskiego, Kliszki, Szwalbego. – Spotkanie przedstawicieli Ministerstwa KiS z odpowiednią komisją sejmową nt. spraw książki i pomocy dla twórców. – //Fragment dtv nie odnotowany// – Wicepremier Ozdowski przyjął przedstawiciela Caritasu bp. Domina. – Wznowiono wydawanie Kuriera Polskiego, który będzie ukazywał się 5 razy/tydz. – Ponad 26,5 tys. ludzi pracowało przy odśnieżaniu kolei, kilka tys. na drogach. – PKS odwołał wczoraj tysiąc kursów w całym kraju. Jest to 1 % wszystkich kursów. Przyczyna: brak opon, brak części. – W Beskidach halny, ma nastąpić ochłodzenie. – Pogodynka. – Dziennik trwał niecałe 10 min. #
RADIO ZACHODNIE. # RWE zaczyna używać zwrotu “władze okupacyjne”. # # # #