9. DZIEŃ OKUPACJI poniedziałek 21.12.81 r.

9. DZIEŃ OKUPACJI poniedziałek 21.12.81 r.

[152 cd.] FAKTY. # Nowe plakaty, poziome prostokąty ok. 30×70 cm, w kolorach białym i czerwonym. Teksty: “3 x tak Polsce socjalistycznej, sprawiedliwej, pracowitej”, “Ojczyzna w potrzebie, trzeba poświęcić wiele, żeby wszystko ocalić” oraz nowa reżymowa “ulotka” formatu A4 zawierająca apel do robotników HiL o zaprzestaniu strajku i stwierdzająca, że Mieczysław Gil w swoich ulotkach kłamie. Inne plakaty czerwono-białe z cytatami z odezwy WRON i przemówień Jaruzelskiego wiszą już od piątku. Plakaty wiszą nie tylko w centrum miasta, ale np. na klubie osiedlowym. # Mieszkańcy Skawiny słysze-

[153] li głośne wybuchy. # Kolejka po wódkę pod Delikatesami na Rynku Gł. sięgała aż na ul. Szczepańską pod Krzysztofory. # Tramwaje kursują nieregularnie. # W sklepie sprzedawano po 1 kg jabłek. W innym po 1 zupie pieczarkowej. # Ceny z Kleparza: jajko 26 zł, 1 kg sera białego 150.-, 1 kg makowca 250.- # Listonosz przyniósł normalną pocztę. # W samo południe komandos w łaziku ciągnął na lince przez Rynek Gł. malucha z przystojną kobietą za kierownicą.

ZE ŹRÓDEŁ WIARYGODNYCH. # Dyrektor krakowskiego wydawnictwa prasowego Fita dowiedział się o 1 w nocy 13.12, że ma wycofać z kiosków broszurę o nowych cenach. Nie zrobił tego natychmiast, tylko spał do rana i wtedy było już za późno, przez co stracił stanowisko. # W sobotę popołudniu pół ronda tramwajowego przy ul. Mogilskiej było nieczynne, bo dziadek-tramwajarz nie mógł przestawić wajchy już całkiem zasypanej śniegiem. #

LUDZIE MÓWIĄ. # Stocznie zostały ponownie zajęte przez robotników. Wszyscy stoczniowcy otrzymali urlopy do poniedziałku po świętach. # W Gdańsku robotnicy wyszli do żołnierzy na czołgach z kwiatami, rozmawiali i modlili się wspólnie, śpiewali pieśni religijne. # Ludzie dalej siedzą w Hucie w Krakowie. # Podobno w Hucie coś się dzieje, ale Huta przecież pracuje normalnie. # Nad jednym z wielkich pieców HiL widziano czarny dym. To znaczy, że piec został zalany wodą i nadaje się tylko do rozbiórki. # Strajkujący w F-ce Naczyń Emaliowanych w Olkuszu zagrozili zniszczeniem wanien galwanizerskich w razie wejścia ZOMO na teren zakładu. # Wg RWE wydane wczoraj w W-wie ulotki zamieszczają apel Wałęsy, żeby w dużych zakładach strajkować a w małych stosować bierny opór. # Z Telpodu milicja wzięła tylko przewodniczącego Komisji Zakładowej “S”, reszta komisji uciekła i rodziny nic o nich nie wiedzą. # Na al. 29 Listopada duży plakat “ZOMORDERCY”. # Mazowiecki popełnił samobójstwo. # W niedzielę 13.12 zostali w Krakowie aresztowani księża z duszpasterstwa akademickiego. ^[186] # Aresztowano proboszcza z Nowej Huty za odprawienie dla strajkujących w HiL mszy św. # Brat działacza partyjnego Józefa Klasy został aresztowany w Bochni //pomyłka: w Bochni chodziło o Klassę.// # Patrol wojskowy zatrzymał młodego człowieka o 1 w nocy.

[154] Nawet go nie wylegitymował, ale ostrzegł przed ZOMO i MO. # Za 15 min. spóźnienia do pracy w Hucie grozi kara 2,5 tys. zł, za nieobecność w czasie pracy – do 5 lat więzienia. # 3 cywilów zatrzymało autobus miejski, poprosiło 7 osób o wyjście z wozu i zrewidowało im torebki i teczki. # Kubiak był w Krakowie. Przez 4 dni nie miał nic do roboty. Teraz nie ma żadnego dalszego planu działalności. # PR podało, że w Zabrzu nastąpiło tąpnięcie i zginął 1 górnik. # Dolar kosztuje 700 zł, ale to chyba było dawno. # Prawdopodobnie dziś – jutro włączą telefony, przynajmniej niektóre. # Benzynę można kupić u kierowców sanitarek po 50 zł za litr. # Ktoś dostał kartę powołania do wojska, dowiedział się, gdzie to załatwić i ile kosztuje i załatwił. # Coś się stanie do 3 stycznia, potem będzie coś przez 3 miesiące a potem jeszcze przez 2 lata. #

OPINIE. # Wszystko wskazuje na to, że stan wojenny potrwa bardzo długo. # Ludzie boją się wychodzić z domu, otwierać drzwi. # Działacz partyjny: 95 proc. Społeczeństwa jest przeciwnych władzy i partii. #

DOWCIPY. # Przyjechały paczki świąteczne z NRD. Niemcy napisali: tylko nie dawajcie ich tym z Solidarności. Wobec tego podjęto decyzję: damy je do przedszkoli. # ZSRR przysłał nam 400 tys. jaj. Razem z chłopami. #//stary, ale znowu aktualny: // MO łapie faceta na słuchaniu RWE. Facet się tłumaczy: przecież to radio kłamie! Milicjant odpowiada: Już my dobrze wiemy, które radio kłamie. #

PRASA. # Wiadomości o akcjach protestacyjnych. # TL. – Sytuacja w woj. katowickim: spadło ćwierć metra śniegu. Odbyły się – bez incydentów – pogrzeby ofiar z kop. Wujek. Częściowe przerwy w pracy załóg miały miejsce w 4 zakładach. M.in. w kop. “Piast” ^[187] i “Ziemowit”. Liczba pracowników pozostających w tych obiektach systematycznie maleje. W kop. “Borynia” po przerwie w pracy trwają przygotowania do wznowienia wydobycia. Również załoga tarnogórskiego “Fazosu” przystąpiła do pracy. – Wojewoda katowicki gen. Paszkowski odwiedził rannych z Wujka leżący na klinice Śl. AM i w Centr. Szpi-

[155] talu Górniczym. U górników są rany postrzałowe i urazy głowy. Milicjanci leżą w szpitalu KW MO. Najczęstsze urazy to złamania kończyn, są także przypadki wstrząsów mózgu – od uderzeń poprzez kask – i oparzeń. # GDE. – gazeta “taktownie” wspomina w komentarzu aktualnym o “środowej tragedii górników i milicjantów w kop. Wujek”. – 19 bm. na ulicach Trójmiasta było spokojnie. Zamieszki z poprzednich dni nie powtórzyły się. Większość //!// zakładów pracy działała normalnie. Natomiast zawieszono pracę we wszystkich stoczniach Trójmiasta do 24 bm. włącznie. – Odwołano m.in. dyrektora Z-dów Chemitex-Stilon w Gorzowie “za brak zdecydowanego działania i opieszałość”. – W Gorzowie przygotowano oskarżenie przeciwko 9-osobowej grupie organizatorów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego i Komitetu Strajk. w Z-dach Mechanicznych Gorzów-Ursus. 30 uczestników strajku w tym zakładzie dostało grzywny w trybie przyspieszonym. – W okręgu katowickim doprowadzono do przerwania akcji strajkowej w kop. ZMP w Żorach oraz 1 Maja i Anna w Wodzisławiu Śl. a także Bytomskich Z-dach Naprawczych taboru kolejowego. – W woj. jeleniogórskim podjęto pracę w 9 zakładach. – Aresztowano: za działalność związkową i ulotki – przewodniczącego “S” w Z-dach Drzewnych w Białogardzie, za powołanie w Hucie im. Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim Komitetu Ocalenia Związku i zorganizowanie strajku – kilku miejscowych działaczy “S” /sam strajk przerwano/, za sabotaż gospodarczy – w pracowników Siniawskich Z-dów Przem. Zapałczanego, za zorganizowanie strajku – działaczy “S” w Z-dach Prod. Elementów Budowlanych w Sosnowcu, za zorganizowanie strajku okupacyjnego w kop. soli w Bochni – działaczy “S”, za prowadzenie działalności związkowej, strajkowej i protestacyjnej – działacza “S” w MPK Kraków Stanisława Dyląga, ^[188] za organizowanie strajku – działacza “S” w kop. Julian w Katowicach. – W Z-dach Przem. Skórzanego Podhale w N. Targu były próby wpływania z zewnątrz na załogę, ale zostały one udaremnione. # MD. Wrocław zaczyna otrząsać się z szoku. Minął pierwszy tydzień stanu wojennego. Po czasowym zamknięciu wznawiają działalność FAT i Polar, jutro – Fadroma. Niedobrym zjawiskiem jest tzw. praca pozorowana, na półobrotach. Wiąże się to przede

[156] wszystkim z działalnością ludzi o wygórowanych ambicjach politykierskich. Najczęściej są to emisariusze z zewnątrz, którzy judzą i podżegają za pomocą demagogii. Temu samemu celowi służą ciągłe jeszcze próby rozpowszechniania po Wrocławiu antypaństwowych ulotek. We Wrocławiu podczas działań sił porządkowych, wojska i milicji nie było potrzeby użycia najbardziej drastycznych środków. Nigdzie nie było ofiar. Najbardziej zaogniona sytuacja powstała w trzech zakładach: Polarze, FAT i Fadromie. Siły porządkowe zostały zmuszone do całkowitego opróżnienia terenu tych zakładów, a władze do zawieszenia ich działalności. Siły porządkowe wkroczyć musiały do 9 zakładów pracy /poza już wymienionymi, jeszcze do Pafawagu, Dolmelu, Archimedesa, Mostostalu, WPRIBP nr 1 i ZNTK/, a także do gmachu Politechniki Wrocławskiej. Wystarczyły wezwania do zaprzestania strajków w Dolamie, Elwro, Polifarbie, Chemitexie, PZL Hydral, Wrozamecie i ZETO. – Komenda Woj. MO w Jel. Górze dementuje jakoby osoby zatrzymane w nocy, stojące w bramach domów w pobliżu sklepów mięsnych, wywożone były za miasto, skąd muszą wracać na piechotę. Stosuje się wobec nich pouczenia, mandaty lub skierowania na kolegium. – W niektórych zakładach pracy Wałbrzycha, Nowej Rudy, Świdnicy, Dzierżoniowa, Bielawy i innych miejscowości podejmowano próby strajków. Przy końcu tygodnia do województwa wrócił już prawie całkowity spokój. – W woj. wałbrzyskim wydobycie węgla zostało zakłócone przestojami w niektórych kopalniach. # INNE charakterystyczne wiadomości. # TL. – Czołówka 1 strony ma tytuł “Wraca spokój i ład. Praca toruje drogę normalizowaniu życia” //Są tu 4 główne kierunki propagandy: spokój, ład, praca, normalizowanie.// – Tekst czołówki wskazuje na “prostą zależność” przyjętą przez WRON: im większy będzie spokój, tym szybciej uchyli się surowe prawa stanu wojennego. Złagodzenie od soboty przepisów o godzinie milicyjnej przedstawia się jako efekt zwiększenia się spokoju i porządku oraz “bardziej normalnego rytmu pracy załóg”. Zaraz potem jest jednak określenie “załóg zdecydowanej większości zakładów”.//A więc nie wszystkich. // – Inne typowe tytuły z 1 strony: Odpowiedzialność i konsekwencja, Jedyna dro-

[157] gą do wyprowadzenia Polski z kryzysu wiedzie przez pokój i pracę, kiedy wszyscy będziemy pracować, Te dni sprawdzają ludzi, Kontynuacja polityki społecznej. – Inf. o posiedzeniu Sekretariatu KC PZPR: liczy tylko 32 słowa i nie mówi dokładnie nic. – Dalsze oświadczenia działaczy “S” potępiające politykierstwo Związku i popierające WRON – z Płocka, Rzeszowa, Gorzowa, N. Huty, Piotrkowa i in. – Opublikowany został Dziennik Ustaw nr 29 noszący datę 14.12.81 i zawierający akty prawne związane z wprowadzeniem stanu wojennego. – Olgierd Butrym na marginesie oświadczenia dr Walaska z radomskiej WSI pisze m.in. o szczególnej roli samozwańczego tworu pod nazwą Konferencji Rektorów Szkół Akademickich, która chciała przejąć ni mniej ni więcej tylko funkcje koordynujące działalność protestacyjną społeczności akademickiej. Niejednemu z inicjatorów wczorajszych konferencji i tym podobnych tworów przydałby się rachunek sumienia. – Tąpnięcie w kop. Zabrze, 1 górnik zginął , 3 jest poszkodowanych. – Kilka innych pozycji: dalsze artykuły atakujące czołówkę “S”, odwołanie prof. Wiszniewskiego ze stanowiska prorektora Politechniki Wrocł., odkrycie “arsenału” w szczecińskiej stoczni Parnica /500 szt. amunicji, 3 szt. broni palnej, granatnik, pałki kablowe, bagnety/, który miał służyć “bynajmniej nie do konfrontacji politycznej” //zapewne więc do konfrontacji zbrojnej z wojskami układu warszawskiego!// ^[189] , artykuł o odpowiedzialności wychowawców za młodzież, kajanie się uczniów Szkoły Pożarnictwa, ogromny spadek przestępczości kryminalnej, nadchodzi pomoc żywnościowa z krajów socjalistycznych, NOT ^[190] ogłosiła proklamację wzywającą do podjęcia jednoznacznych działań na rzecz ładu, porządku oraz aktywizacji działalności gospodarczej, działań na rzecz społeczeństwa i umocnienia władzy na wszystkich szczeblach. – W WSI Radom ani śladu po strajkowej propagandzie. Od czasu dobrowolnego //!// opuszczenia przez strajkujących okupowanych pomieszczeń /14 bm./ zrobiono wiele by budynki przygotować do normalnej pracy. Na posterunku pracy zawodowej są m.in. sekretarze KU. W najbliższych dniach nastąpi nominacja prorektorów, dziekanów i dyrektorów instytutów. Wszystkim pracownikom trzeba dać możliwość ponownego przemyślenia konfliktu, porozmawiania o tym w gronie najbliższych współpracowników. Jest to stanowisko ludzi, którzy przez całe miesiące narażeni byli na szykany,

[158] publiczną krytykę a nawet pośmiewisko. – Na Prezydium CK SD wysłuchano m.in. informacji Młyńczaka i Stefańskiego //a więc ludzi poprzednio odsuniętych i nie będących już członkami żadnych władz SD; innych nazwisk w notatce prasowej nie wymieniono//. Niemal we wszystkich województwach //a więc nie wszędzie// członkowie SD i jego instancje przyjęły za niezbędne wprowadzenie stanu woj. //Teraz śliczne zdanie, nic – a równocześnie jakże wiele – mówiące: “Prezydium CK rozpatrzyło również sprawy wewnątrzpartyjne wyciągając wnioski organizacyjne i podejmując określone decyzje”. – Na uroczystości na Kremlu Breżniew dostał prócz 2 radzieckich także 10 różnych odznaczeń medali i tytułów honorowych z bratnich krajów socjalistycznych. # GDE. – Zakłócenie w komunikacji wskutek ataku zimy. Pociąg Polonia z Sofii i Budapesztu przybył do W-wy z 23-godzinnym opóźnieniem, przy czym na granicy miał już 21 godz. opóźnienia Odwołano część pociągów lokalnych, są przygotowywane kolejne ograniczenia w ruchu dalekobieżnym. – Malutka, ukryta gdzieś głęboko notatka: Amb. Spasowski pozostał w USA. Nie są wyjaśnione wszystkie okoliczności tej decyzji. Są one badane. Spasowski cierpiał na okresowe stany depresji w związku z czym został odwołany do kraju. – Pełny tekst wywiadu dtv z St. Zawadą z HiL. – Wznowiło działalność Muzeum Hist. m. Krakowa z wystawą szopek. – W “Kasprowym” – hotelu klasy lux w Zakopanem zaledwie kilkudziesięciu turystów. – Na ulicach miasta patrole z opaskami PRL. # MD. – Na 1 str. zamieszczone jest oświadczenie byłego działacza strajkowego Sol. we Wrocławiu – Jerzego Piórkowskiego, który wzywa do pomocy w zaprowadzaniu ładu, porządku i do rzetelnej pracy. Reprodukowane jest faksimili ostatniej części tego oświadczenia, pisanego na maszynie, ale podpisanego też tylko na maszynie, bez podpisu własnoręcznego. – List do redakcji podpisany “Mgr Mieczysław Nowak //już bardziej nijakiego nazwiska nie umiano znaleźć?//, pionier Wrocławia, Żołnierz AL., członek PPR od 1943 r.” pt. “Czyż to nieprawda, że chaos i anarchia zaglądały nam codziennie w twarz?” # Nowiny. Typowe tytuły: Okręt patrolowy /Marynarki Woj./ ratuje załogę łodzi rybackiej, Czujemy się bezpieczniej, Mniej politykować – więcej pracować, Spokojniej…, Wyrzeczenia i praca, Służba zdrowia działa sprawnie, Spokojniejsza praca, W interesie ludzi pracy, Porządek przeciw kryzysowi. # Gaz. Młodych. – Nr 2 jednodniówki

[159] //Sprzeczność sama w sobie – jak jednodniówka to nie nr 2// – Ludność rzeszowskiego odetchnęła z ulgą. Do zera zmalała liczba przestępstw takich, jak włamania, kradzieże, gwałty //któż by zwłaszcza gwałcił przy takich mrozach, jak obecne?// – Komentarz nt. oświadczenia aktywu ZSMP ^[191] w Łomży, który stwierdził, że “nie zamierza uczestniczyć w żadnych akcjach wyjaśniająco-agitacyjnych”. //A więc i w ZSMP są jacyś “sprawiedliwi”//.

TVP. DTV. – Prowadzi kpt. Nowakowski. Wytężona praca w zdecydowanej większości przedsiębiorstw. Tu i tam rozmaite osiągnięcia produkcyjne. Przeładowuje się towary z ZSRR, w tym benzynę, mięso, bawełnę, rudę. Postępuje normalizacja życia w woj. wałbrzyskim, gdzie były przestoje w kopalniach w pierwszych dniach stanu woj. – W Gdańsku odbyła się narada aktywu partyjno-gospodarczego pod przewodnictwem Fiszbacha. Poza tym normalny rytm pracy. – Prymas Glemp w niedzielnym słowie do wiernych powiedział m.in., że gromadzona długo nienawiść zaczyna nasilać się w naszej ojczyźnie. Wyraża głęboki ból i współczucie dotkniętym tragicznymi wydarzeniami. – W W-wie pracują wszystkie zakłady przemysłowe. Film: hala produkcyjna, maszyny, robotnik przy maszynie, mówi z-ca dyrektora – na tle huku maszyn – o pracy przedsiębiorstwa. Zaczynają pojawiać się kłopoty z kooperacją. – Relacja z FMZ ^[192] w Płocku. Robotnicy stoją w szeregu przed kamerą i po kolei mówią, maszyny się kręcą, “produkcja idzie normalnie”. Dyscyplina się zwiększyła, kooperacja gra, ludzie lepiej się biorą do pracy, mniej spóźnień, troszkę niektórzy byli podnieceni, z każdym dniem było coraz gorzej, słyszy się, że ludzie próbują dalej strajkować, nie powinno być tego, powinien być jeden rząd i dyscyplina, trzeba pracować uczciwie i żyć, jak prawdziwi Polacy, zakończenie stanu woj. zależy od nas samych. – 10. i 12. stopień zasilania w energetyce, zwiększenie dyscypliny remontów, zmniejszenie awaryjności urządzeń, jest dobre zaopatrzenie elektrowni w węgiel. – Nieruchoma plansza, na jej tle: w woj. piotrkowskim pracowały wszystkie załogi, maleją jednak zapasy mate-

[160] riałów i surowców. – Nieruchoma plansza z Łodzi: produkcja przebiega sprawnie, ludzie zaczynają z sobą rozmawiać w tramwajach, najczęściej mówi się o zaopatrzeniu, które ostatnio jak gdyby zaczęło się poprawiać. Z Karl-Marx-Stadt dotarły pierwsze transporty żywności i odzieży. – Tysiące ludzi pracowało przy odśnieżaniu torów kolejowych, pomagali żołnierze. Są duże opóźnienia pociągów. Opóźnienia także w wyładunku wagonów. Wszystkie drogi I kolejności są przejezdne. – Scena na os. Ursynów w W-wie, które wczoraj pokazywano jako nieodśnieżone. “Nieodśnieżone, bo mało ludzi” – Tłumaczy się ktoś z zarządu osiedla. “To nie jest żadne tłumaczenie” – powiada na to major WP. – Posypały się mandaty na opieszałych dozorców. – Czynne były wszystkie punkty skupu żywca. – Zaczęto sprzedaż karpia na święta, wg specjalnych zasad rozdzielnictwa, list itp. – Nadchodzą dary żywnościowe z krajów socjalistycznych. – Spotkanie członków Komitetu Dziecka w W-wie oraz przedstawicieli różnych instytucji i organizacji. Przewodniczył Żukrowski, ^[193] uczestniczył Hermaszewski. – Przegląd prasy terenowej. Będziemy konsekwentnie oczyszczać polskie życie ze zła, bez względu na to, gdzie się ono rodzi. Zaostrzymy walkę z przestępczością. Osoby na stanowiskach winne zaniedbań będą zwalniane. Gazety piszą o robieniu porządków, naruszaniu zasad stanu woj., próbach strajków, rozpowszechnianiu ulotek, zakazie przeprowadzania między przedsiębiorstwami operacji “towar za towar”. A także np. o tym, że w czerwcu ruszy w Alwerni produkcja trójpolifosforanu sodu. – Wiadomość z ostatniej chwili //dlaczego z ostatniej?//: Utrzymuje się trudna sytuacja w kop. Ziemowit, gdzie od ub. wtorku //a więc 6 dni przetrzymywano tę wiadomość!// grupa górników przebywa pod ziemią, gdzie jest terroryzowana. Żadnych ofiar nie było. 874 górników wyjechało, ale ekstremiści Solidarności spoza załogi przetrzymują pod ziemią jeszcze 1154 górników. Cała załoga liczy 10 tys. W kop. Piast pod ziemią jest 1742 górników na 8 tys. załogi. To wszystko przez zastraszanie, zniekształcanie informacji. Odmawiają wizyty lekarza. Dyrektor gwarantuje, że nikt nie będzie ukarany. – Red Chybowski

[161] rozmawia tylko z płk Lesławem Wojtasikiem z WAP. ^[195] Pułkownik wyjaśnia naukowo przyczyny ataku ekstremy Solidarności, która gwałtownie traciła poparcie społeczne. Sol. wprowadziła psychozę strajkową, coś na kształt stanu woj. itd. itd. – Wiadomości zagraniczne: przegląd prasy zagr. o Polsce, problemy bliskowschodnie, St. Zjednoczone przygotowywały plany wtargnięcia do Nikaragui, ofensywa Kampuczy przeciw Pol-potowi, grupa weteranów amerykańskich odwiedziła Wietnam, katastrofa statku ratowniczego w W. Brytanii, katastrofa samochodowa w Portugalii. – Minister Spraw Zagr. wystąpił do prokuratora wojskowego o wszczęcie postępowania karnego przeciwko Spasowskiemu. Spasowski zdradził interesy państwa polskiego, w listopadzie został odwołany i miał przejść na emeryturę z końcem stycznia. – Na festiwalu filmów i fotografii wojskowej w Paryżu WP zdobyło 2 nagrody. – Komunikat MSW przypominający o wysokich karach za naruszanie dekretu o st. woj. a zwłaszcza godziny milicyjnej. Prowadzi się zdecydowane działania przeciwko spekulacji i zorganizowanym grupom przestępczym, zwłaszcza rekinom podziemia. Rozmowa z dyr. biura kryminalnego MO, pułkownikiem, o zmniejszaniu się przestępczości. W ostatnich dniach zniknęły także gwałty seksualne. – Sport i pogoda. # Po DTV Loska ^[196] zapowiedziała Teatr TV “Henryk VI na łowach.” #